WANDELINGEN IN HOENSBROEK

7.

De voormalige parochiekerk O.L.V. Maagd der Armen en de Limburgwoningen

Zoals veel kerken uit deze periode is ook deze kerk een symbool van een tijd, waarin kerk en mijn heel nauw met elkaar verweven waren.

Na een geslaagde volksretraite groeide in de mijnwerkersbuurt De Steenberg bij de bewoners het verlangen om een eigen kapel te hebben. In een lokaal van de kleuterschool werd een noodkapel ingericht waar een van de priesters van de St. Jansparochie 's zondags de mis ging lezen.
Een aantal inwoners van De Steenberg zond in april 1946 een petitie aan de directie van Staatsmijnen met de vraag of Staatsmijnen niet voor een kapel konden zorgen, aangezien de kleuterschool het lokaal annex noodkerk dringend nodig had. De kapel was bovendien veel te klein, zodat veel mensen buiten de mis moesten volgen. In de wintermaanden was dit geen houdbare situatie en men vreesde geloofsafval.

In 1948 achtte mgr. Lemmens de tijd rijp om de Steenberg, die inmiddels de mariale naam Maria Gewanden had gekregen, tot parochie te verheffen.
J.B. Otten werd benoemd tot bouwpastoor. Angst voor communisme en socialisme, die klaarblijkelijk nogal wat aanhangers hadden onder de bewoners van De Steenberg heeft zonder meer meegespeeld in de overwegingen van de bisschop om tot stichting van een parochie en kerk over te gaan. Het kerkgebouw kwam tot stand in nauw overleg met Staatsmijnen in Limburg.

Het kerkbestuur kocht in 1949 de bouwgrond van de mijnen, die tevens een van haar bouwkundigen, ir. H. Akkermans, opdracht gaven tot maken van de bouwtekeningen. Later, nog vóór de mijnsluitingen, begon deze zelf een architectenbureau in Gulpen.
De kerk werd gebouwd door de Hoensbroekse aannemersfirma Jacobs-Wanders in de stijl van de kerk te Banneux. Het is een witgeschilderde zaalkerk met spitsboogvensters. De voorgevel heeft een clocher-arcade met bol en kruis, drie identieke spitsboogramen, en een breed voorportaal met lessenaardakje. De Hollandse spanten steunen op betonnen sleutelstukken. Het priesterkoor wordt door een spitse triomfboog afgescheiden van het schip.

In Banneux werd in 1947 een beeld van de Maagd der Armen gewijd en bestemd voor de eerste kerk in Nederland, die aan O.L.V. van Banneux werd gewijd. Pastoor Otten lukte het dit beeld met grote luister op 19 juni 1949 naar zijn nieuwe kerk te halen.




















De eerste steen werd gelegd in juni 1949 en de kerk is op 18 december 1949 in gebruik genomen. Deken Custers van Schinnen zegende de kerk in op 18 december 1949, waarna mgr. Lemmens haar consacreerde op 23 juni 1951.
In de kerk hing vanaf 1950 een door professor Christo Stefanoff geschilderde icoon van de Zwarte Madonna van Czestochowa. Mede door deze schildering werd ieder jaar op Maria-Hemelvaart (15 augustus) door de in Limburg woonachtige Polen een pelgrimage naar deze kerk ondernomen, die daardoor voor de Poolse gemeenschap van Hoensbroek en omstreken het bedevaartsoord was.
In 1957 werd in eigen beheer bij het koor een stalen klokkenstoel gebouwd.

Met ingang van 1 juli 2010 is de kerk aan de eredienst onttrokken. De Zwarte Madonna werd overgebracht naar de parochiekerk in Nuth.

Het gebouw is in 2017 verkocht aan de heer de Weerd, die het gebouw nu exploiteert als kerkbeeldenmuseum.

Limburgwoningen

Naar een idee van ir. Groothoff, destijds presidentdirecteur van de Staatsmijnen, is de Limburgwoning ontstaan. Groothoffs gedachtengoed was dat in het verleden de Limburgse huizen gebouwd werden van materiaal dat hier van oudsher aanwezig was: löss, gemengd met cement, waarvan bouwstenen werden vervaardigd. De pannen leverdenm de Limburgse pannenfabrieken.

De eenvoudige constructie maakte het mogelijk, dat doe-het-zelvers zelf zo’n woning zouden kunnen bouwen. Door de grote woningnood in de jaren kort nma de Tweede Wereldoorlog was er een grote behoefte aan nieuwe woningen, waarvoor Staatsmijnen de Limburgwoningen inzette. Hiervoor werd een nieuw soort bouwsteen ontwikkeld van löss, sintels en cement, die bouvitesteen werd genoemd. Voor het persen daarvan werd op het terrein van de Staatsmijn Emma in 1949 een pers in werking gesteld. In dat jaar kwamen in Hoensbroek op de Steenberg, die eigendom van Staatsmijnen was, zo’n 39 van dergelijke huizen voor bewoning gereed.Met de blokken bouvite wwerden deze woningen gebouwd.

De muren hadden geen spouw en bleken al snel veel vocht door te laten. Al na enkele jaren werden de muren daarom voorzien van een mantel van baksteen. Via een lotingssysteem werden mijnwerkers in staat gesteld voor zo’n woning met een grote voor- en achtertuin in aanmerking te komen, waarbij zij zelf aan de bouw moesten meewerken.


Nadat in 1963 de gemeente Hoensbroek de hele Steenberg van Staatsmijnen had gekocht voorzag enkele jaren later het bestemmingsplan Hoensbroek- West in de sloop van alle woningen, inclusief de Limburgwoningen. Dit leidde in de loop van de zeventiger jaren tot felle protesten van de bewoners, onder leiding van Freek Blomsma, en uiteindelijk tot het ingrijpen van staatssecretaris van stadsvernieuwing Jan Schaefer. Deze stelde, na de gemeente Hoensbroek fors op de vingers te hebben getikt, een forse financiële bijdrage beschikbaar, waardoor het mogelijk werd 36 Limburg-woningen te behouden en slechts 3 woningen te slopen.

In 1978 startte bouwbedrijf Hobru de renovatiewerkzaamheden van de woningen, die daarna in eigendom zijn overgegaan naar woningvereniging Hoensbroek (nu Woonpunt).
terug naar pagina 'Wandelingen in Hoensbroek'